“แม่ฮ่องสอน” เมืองสามหมอกที่อุดมสมบูรณ์ด้วยความเขียวขจี ดินแดนที่ธรรมชาติมอบความงามแบบไม่สิ้นสุดแห่งนี้มีนักท่องเที่ยวมาเยือนอยู่เสมอ โดยเฉพาะการพิชิตโค้งขึ้นไปชมทิวทัศน์สวย ๆ ที่ อ.ปาย แต่หลายคนยังไม่ทราบว่าที่นี่ยังมีชุมชนเล็ก ๆ แห่งหนึ่งที่รอให้ผู้มาเยือนตกหลุมรักแม่ฮ่องสอนมากกว่าที่เคย นั่นคือ “ผาบ่อง”

ชุมชนผาบ่องเป็นชุมชนที่อาศัยอยู่ร่วมกันของ “ชาวเฮินไต หรือ ชาวไทใหญ่” กับ “ชาวปกาเกอะญอ หรือ ชาวกะเหรี่ยงขาว” วัฒนธรรมของสองชนเผ่าที่ผสมผสานกันทำให้ที่นี่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ด้วยภูมิประเทศและภูมิอากาศที่ดี ทำให้ที่นี่เป็นแหล่งปลูกข้าวอินทรีย์ชั้นเลิศ บริเวณนาข้าวกว้างใหญ่นี้เองมี สะพานข้าว ๙ เพื่อสุข สะพานไม้ไผ่ทอดยาวที่สร้างจากความร่วมมือร่วมใจของคนในชุมชน แลนด์มาร์คที่ไม่ว่าใครมาเที่ยวก็ต้องเช็คอินและถ่ายภาพเป็นที่ระลึก ใกล้ ๆ กับสะพานมี ศูนย์เรียนรู้ภูมิปัญญาไทใหญ่ พิพิธภัณฑ์ที่สะสมรวบรวมสิ่งของเครื่องใช้โบราณต่าง ๆ ของชาวไทใหญ่ให้ได้ศึกษา

สิ่งหนึ่งที่พลาดไม่ได้เมื่อมาเที่ยวผาบ่องคือการแช่น้ำแร่ที่ บ่อน้ำแร่ผาบ่อง บ่อน้ำแร่ธรรมชาติที่ผู้คนนิยมแช่กันในช่วงฤดูหนาว สามารถนั่งแช่เท้าผ่อนคลายได้ฟรี ชมทิวทัศน์ของป่าเขาแสนอุดมสมบูรณ์ที่ จุดชมวิวผาบ่อง สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่ชุมชนที่ วัดผาบ่องเหนือ และชิมอาหารท้องถิ่นอย่าง “ขนมจีนสูตรชาวไทใหญ่” ที่มีเอกลักษณ์ตรงน้ำเงี้ยวปรุงรสด้วย “ถั่วเน่า” ทำให้รสของที่นี่ไม่เหมือนใคร

ในส่วนของฝากต่าง ๆ นั้นก็มีความน่าสนใจไม่แพ้กัน ไม่ว่าจะเป็น “ถั่วคั่วสายฟ้า” ถั่วหลากชนิดคั่วด้วยเตาฟืนและเกลือ กับ “ขนมเป๋โหย่ว” ขนมที่ทำจากถั่วและมะพร้าวคลุกกับน้ำตาลอ้อย ผลิตภัณฑ์สิ่งทอของชาวไทใหญ่ ที่ยังใช้วิธีโบราณอย่าง “การทอผ้ากี่เอว” และ “การปักด้วยมือ” ทำให้งานแต่ละชิ้นมีความสวยงาม ประณีต และเป็นเอกลักษณ์ รวมถึงสามารถเลือกซื้อสินค้าท้องถิ่น เช่น ผลิตภัณฑ์ข้าวกล้องดอย ผลิตภัณฑ์จากธัญพืช ได้ที่ กาดซอกจ่า ตลาดใหญ่ของชุมชน และศูนย์พัฒนาชุมชนผาบ่อง

นอกจากที่ผาบ่องแล้ว แม่ฮ่องสอนยังมีเสน่ห์อีกหลายแห่งที่ชวนให้ไปสัมผัส เช่น

• สักการะวัดคู่บ้านคู่เมือง จ.แม่ฮ่องสอน ชมศิลปะมอญและไทใหญ่ ที่วัดพระธาตุดอยกองมู
• ตักบาตรที่ สะพานซูตองเป้ สะพานที่จะทำให้คำอธิษฐานประสบความสำเร็จ
• สัมผัสความตระการตาของ “ทุ่งดอกบัวตอง” ที่ดอยแม่อูคอ
• เที่ยว “สวิตเซอร์แลนด์เมืองไทย” ที่โครงการพระราชดำริปางตอง 2 หรือที่คุ้นเคยกันในชื่อ “ปางอุ๋ง”

ประโยคฮิตนี้ไม่ใช่สื่อแค่อารมณ์ขันเท่านั้น เพราะ “ลำปาง” เป็นจังหวัดที่ไม่ว่ามาเที่ยวฤดูไหนก็มีอากาศเย็นสบายตลอดปี นอกจากความเก่าแก่สไตล์เมืองเก่าแล้ว จังหวัดเล็ก ๆ แห่งนี้ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวสีเขียวอีกหลายแห่ง รวมถึงที่ “ดอยแม่แจ๋ม” บ้านหลังใหญ่ของชาวไทยภูเขา “เผ่าเย้า” และ “เผ่ามูเซอ” ก็เป็นอีกแห่งที่รอให้ผู้คนไปสัมผัสอากาศดี ๆ ท่ามกลางชุมชนที่อบอุ่น

บนดอยสูงที่อบอวลไปด้วยวัฒนธรรมแห่งนี้ มีวัดเวียงหวาย เป็นศูนย์รวมจิตใจของผู้คน สายน้ำไหลเย็นของชุมชนคือ น้ำตกขาอ่อน น้ำตกเล็ก ๆ ท่ามกลางธรรมชาติเขียวขจี ในส่วนของการเพาะปลูก นอกจากกาแฟพันธุ์ดี และใบเมี่ยง หรือที่คุ้นเคยกันในชื่อ “ชาอัสสัม” แล้ว การปลูกผลไม้เมืองหนาวก็เป็นสิ่งหนึ่งที่ทำให้ดอยแม่แจ๋มมีความน่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นลูกพลับ สาลี่ อะโวคาโด เสาวรส และ “แมคคาเดเมีย” ถั่วแสนอร่อยที่อุดมไปด้วยคุณประโยชน์ ซึ่งชาวชุมชนนำมาแปรรูปด้วยภูมิปัญญาสร้างสรรค์จนเป็นเมนูสุดพิเศษอย่าง “น้ำพริกแมคคาเดเมีย” รวมทั้งยังมีผลิตภัณฑ์สิ่งทอศูนย์ศิลปาชีพ เช่น “ผ้าตีนจก” ผ้าซิ่นพื้นเมืองที่มีลวดลายเป็นเอกลักษณ์ และงานจักสานไม้ไผ่หลากรูปแบบให้เลือกซื้อเป็นของฝากติดไม้ติดมือกลับบ้าน

ลงจากดอยแม่แจ๋มแล้ว แวะไปหนาวกันต่อกับที่เที่ยวรอบ ๆ ดอย เช่น

• อาบน้ำแร่ แช่น้ำตก ชมทะเลหมอกแบบ 360 องศาบน “กิ่วฝิ่น” ที่อุทยานแห่งชาติแจ้ซ้อน
• ถ่ายภาพกับ “อุโมงค์ดอกบ๊วยขาว” ที่ไร่สุวรรณ
• เที่ยว “เทศกาลดอกเสี้ยวบาน” ตระการตากับความงามของ “ดอกเสี้ยวขาว” ดอกชงโคสายพันธุ์พื้นเมือง ที่บ้านป่าเหมี้ยง

“ห้วยพ่าน” ผ่านมา…แต่ไม่ผ่านไป

ที่ “น่าน” จังหวัดเล็ก ๆ สุดโรแมนติก นอกจากวัฒนธรรมล้านนาอันเป็นมรดกแผ่นดินอย่าง วัดพระธาตุแช่แห้ง และ ภาพกระซิบรักบันลือโลก แล้ว ความสวยงามของธรรมชาติก็เป็นเสน่ห์อีกอย่างที่ทำให้น่านเป็นอีกจุดหมายที่น่าเดินทางมาชาร์ตพลังใจให้ตัวเอง

ท่ามกลางหุบเขาริมแม่น้ำน่าน มีชุมชนเล็ก ๆ ซ่อนอยู่ในสายหมอก นั่นคือ “บ้านห้วยพ่าน” ชุมชนของ “ชาวลัวะ หรือ ชาวถิ่น” ชนเผ่าไทยภูเขาที่ยังใช้ชีวิตเรียบง่าย ทำการเกษตรผสมผสานกับวิถีดั้งเดิม เมื่อข้ามสะพานแขวนของชุมชนเข้ามาจะให้ความรู้สึกเหมือนหลุดเข้ามาอีกโลกหนึ่งที่ปราศจากความวุ่นวาย สดชื่นกับนาขั้นบันไดสุดลูกหูลูกตา เดินป่าศึกษาธรรมชาติท้องถิ่น ลิ้มรส “น้ำผึ้งป่า” และ “เม็ดมะมื่น หรือ เม็ดกระบก” อัลมอนด์เมืองไทยที่มีประโยชน์คับแก้ว เรียนรู้การจักสานแบบลัวะสไตล์ ปิดท้ายด้วยการล่องแพและพายเรือคายัคตามลำน้ำน่าน ใครได้มาที่นี่ต้องอยาก “อยู่น่าน…นาน ๆ” แน่

นอกจากวิธีชุมชนท้องถิ่นแล้ว รอบๆ บ้านห้วยพ่านยังมีสถานที่ท่องเที่ยวน่าสนใจ เช่น

• สักการะ พระธาตุดอนแก้ว โบราณสถานเก่าแกของ อ.เชียงกลาง
• ชมวัดที่สร้างจากความศรัทธาของชาวไทลื้อที่ วัดหนองแดง
• เที่ยว น้ำตกตาดม่าน น้ำตก 6 ชั้นท่ามกลางธรรมชาติสวยงาม
• สักการะพระพุทธบาทจำลอง หรือ “พระบาทตากผ้า” สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คนท้องถิ่นให้ความเคารพ
• สนุกกับการล่องแก่งสัมผัสธรรมชาติที่แก่งสะม้าเก้าบั้ง
• เที่ยว “ถ้ำผาฆ้อง และ น้ำตกภูฟ้า” ที่อุทยานแห่งชาติดอยภูคา
• สัมผัสธรรมชาติที่หลายหลาย ผ่อนคลายกับทิวทัศน์บน “ดอยภูลังกา” ที่อุทยานแห่งชาติถ้ำสะเกิน
• ศึกษาวีรกรรมคนกล้าผู้ปกป้องแดนไทยที่ อนุสาวรีย์วีรกรรม อ.ทุ่งช้าง และพิพิธภัณฑ์ทหาร

ไปเลย…ที่ “บ้านบุ่ง”…อยากไปเที่ยวก็ไปเลย…

ข้อความที่ซ่อนความหมาย 2 มุมมองนี้สร้างแรงบันดาลใจที่ไม่ธรรมดา นัยหนึ่ง…คือคำสั่งให้ทำตามใจตัวเอง ออกไปค้นหาอะไรใหม่ ๆ อีกนัยหนึ่ง…คือการเรียกหาจากจังหวัดที่เป็นเมืองแห่งทะเลภูเขา ถิ่นเพาะปลูกดอกไม้นานาพันธุ์ จังหวัดชื่อสั้น ๆ แต่มีสิ่งน่าสนใจมากมาย นั่นคือ “เลย”

นอกจากสถานที่ท่องเที่ยวยอดฮิตอย่างภูกระดึง และภูเรือ หรืองานเทศกาลใหญ่ของจังหวัดอย่าง ประเพณีผีตาโขน แล้ว เลยยังมีที่เที่ยวสีเขียวอีกหลายแห่ง ด้วยสภาพอากาศเย็นสบายและรายล้อมไปด้วยขุนเขา ทำให้ความอุดมสมบูรณ์ยังมีอยู่อย่างเต็มเปี่ยม โดยเฉพาะที่ “ชุมชนบ้านบุ่ง” ป่าชุมชนขนาดใหญ่ที่รอให้ผู้มาเยือนไปสัมผัส หลีกหนีความวุ่นวายไปพักผ่อนแบบเรียบง่าย นั่งรถอีแต๊กไปชมธรรมชาติสวย ๆ บนจุดชมทิวทัศน์ใกล้ชุมชนที่ภูค้อ และภูผาหนอง สักการะโบราณสถานเก่าแก่ ทั้ง วัดศรีโพธิ์ชัย วัดศิลปะล้านช้างที่สร้างขึ้นจากความศรัทธา อายุกว่า 400 ปี และวัดโพธิ์ชัย วัดที่มีจิตรกรรมฝาผนังอันเป็นเอกลักษณ์

เสน่ห์อีกอย่างของบ้านบุ่งคือ “น้ำพริกแจ่วดำ” อาหารท้องถิ่นของ จ.เลย ซึ่งที่นี่ปรุงรสด้วย “น้ำผักสะทอน” ผักท้องถิ่นที่มีรสชาติเฉพาะและหารับประทานยาก รวมถึงการใช้ภูมิปัญญาเพิ่มมูลค่าสินค้าเกษตรโดยการแปรรูปต่าง ๆ และงานหัตถกรรมชุมชน ทั้งการทอผ้า ตลอดจนการจักสานที่ยังคงสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน

มาเที่ยวเลย…แต่อย่าเลยผ่านที่เที่ยวเหล่านี้

• จับจ่ายซื้อของ ณ ตลาดพรมแดนไทย – ลาว ที่สะพานข้ามแม่น้ำเหือง และ ชายแดนไทย – ลาว บ้านเหมืองแพร่
• เที่ยว “น้ำตกธารสวรรค์” น้ำตกสวย แหล่งพักผ่อนของชาวนาแห้ว ที่ซ่อนอยู่ในที่เที่ยวยอดนิยมอย่าง อุทยานแห่งชาติภูกระดึง
• เที่ยว “น้ำตกตาดเหือง” น้ำตกมิตรภาพไทย – ลาว ชมทะเลหมอกที่ “ภูหัวฮ่อม” ที่อุทยานแห่งชาติภูสวนทราย

เสน่ห์แบบเวียงจันทน์ฝั่งไทย เชียงใหม่แห่งอีสานที่ “วังน้ำมอก” ที่เหนือสุดของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีจังหวัดแห่งหนึ่งซึ่งเป็นประตูสู่อินโดจีน ดินแดนที่มี “แม่น้ำโขง” เป็นสายน้ำหลอมรวมความเชื่อ ศรัทธา และอารยธรรมเข้ากับวิถีชีวิต นั่นคือ “หนองคาย” จังหวัดที่มีความหลายทางวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ เหมือนกล่องแพนโดราที่รอให้นักท่องเที่ยวเปิดเพื่อพบประสบการณ์ใหม่ ๆ และเสน่ห์ที่เรียบง่ายเหล่านั้นสามารถสัมผัสได้ที่ “วังน้ำมอก”

หมู่บ้านเล็ก ๆ ใกล้น้ำตกวังน้ำมอกแห่งนี้ผสมผสานวัฒนธรรมภาคเหนือและภาคอีสานไว้อย่างกลมกลืน สะท้อนผ่าน “ประเพณีบายศรีสู่ขวัญ” ชุดแต่งกายพื้นบ้านสไตล์ “สองล้าน – สองเวียง” และสินค้าผลิตภัณฑ์ชุมชนหลากหลาย เช่น โคมไฟผ้าฝ้ายระย้า ผลิตภัณฑ์สิ่งทอ งานจักสานต่างๆ รวมถึงการใช้ชีวิตบนวิถีดั้งเดิม เช่น “การตักบาตรข้าวเหนียว” และการนั่งล้อมวงรับประทานอาหาร หรือ “กินข้าวเซาเฮือน” ในภาษาพื้นเมือง

ในส่วนของความเชื่อท้องถิ่น ที่นี่มีกิจกรรม “ลอดถ้ำดินเพียง” ณ วัดศรีมงคล และการสักการะ “พระเจ้าล้านทอง” ด้วย “ขันคูปี” พานบายศรีกรวยดอกไม้ต่อชะตาอายุ ที่วัดเทสรังสี เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต เรียกว่ามาเที่ยววังน้ำมอกนั้นได้ครบทั้งอิ่มบุญ อิ่มใจ อิ่มความรู้สึกเลยทีเดียว

มาหนองคายทั้งที แวะเที่ยวกันต่อได้ที่

• ชมพันธุ์ปลาทะเลต่าง ๆ และปลาน้ำจืดในลุ่มแม่น้ำโขงที่ พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ มหาวิทยาลัยขอนแก่น (วิทยาเขตหนองคาย)
• นั่งรถอีแต๋นสุดมันส์ไปชมทะเลหมอก ที่ภูห้วยอีสัน
• ชมทิวทัศน์พรมแดนแม่น้ำโขงที่วัดผาตากเสื้อ และ วัดหินหมากเป้ง
• เดินป่าศึกษาธรรมชาติ ที่ภูผีปอบ