…ถ่านหินลือชา รถม้าลือลั่น เครื่องปั้นลือนาม งามพระธาตุลือไกล ฝึกช้างใช้ลือโลก…

คำขวัญที่รวบรวมเอกลักษณ์ของ “ลำปาง” ดินแดนเมืองเหนือที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน เดิมลำปางเคยเป็นศูนย์กลางทางการค้ากับนานาประเทศ ทั้งพม่า จีน และอังกฤษ ทำให้จังหวัดนี้มีวัฒนธรรมที่หลากหลาย โดยเฉพาะมนต์เสน่ห์ที่ซุกซ่อนอยู่ในชุมชนเงียบสงบอย่าง “ชุมชนท่ามะโอ” สะท้อนให้เห็นถึงความรุ่งเรืองของเมืองเก่าที่ชื่อว่า “เขลางค์นคร” แห่งนี้ได้เป็นอย่างดี

ชุมชนท่ามะโอ ตั้งอยู่เลียบสองฝั่งแม่น้ำวัง บริเวณสะพานเขลางค์นคร เป็นชุมชนเก่าแก่ที่ก่อตั้งเมื่อครั้งยังมีการค้าไม้ระหว่างชาวพม่าและชาวอังกฤษ ชุมชนแห่งนี้มีสถานที่ท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมที่น่าสนใจ สามารถเที่ยวได้ตลอดปี โดยเฉพาะช่วงฤดูหนาวที่มีกิจกรรมหลากหลายเพื่อสร้างความประทับใจให้นักท่องเที่ยว

การเที่ยวชุมชนท่ามะโอสามารถเดินทางได้ทั้งจักรยาน รถรางนำเที่ยว และรถม้าชมเมือง เริ่มจากสถานที่แห่งแรกอย่าง บ้านหลุยส์ ที เลียวโนเวนส์ คฤหาสน์สไตล์วิคตอเรียนกึ่งปั้นหยาอายุกว่าร้อยปี บ้านของนายห้างชาวอังกฤษผู้ถือสัมปทานค้าไม้ ลูกชาย “แอนนา เลียวโนเวนส์” ครูสอนภาษาอังกฤษในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ซึ่งในปัจจุบันที่นี่มีการจัดงาน “ท่ามะโอ เรโทรแฟร์” ทุกวันเสาร์ที่ 3 ของเดือน ในงานมีตลาดจำหน่ายสินค้าชุมชน เช่น เสื้อผ้า สิ่งทอ ชามตราไก่ ฯลฯ การแสดง การแต่งกายย้อนยุค รวมถึงมีการเชิญศิลปินมาจัดแสดงแกลเลอรีบริเวณโถงบ้าน นอกจากนี้ยังมี บ้านเสานัก บ้านทรงไทยศิลปะพม่า-ล้านนาที่มีเสาไม้สักถึง 116 ต้น สร้างโดยหม่องจันโอง ผู้เป็นต้นตระกูล “จันทรวิโรจน์” ตลอดจน ถนนสายวัฒนธรรมที่เชื่อมกำแพงเมืองเขลางค์นครทั้งสองยุคไว้ด้วยกัน

สำหรับใครที่เป็นสายบุญ ต้องไม่พลาดสักการะ วัดพระธาตุลำปางหลวง วัดคู่บ้านคู่เมืองลำปาง และเป็นวัดพระธาตุประจำปีฉลู ชมโบราณสถานอย่างซุ้มประตูโขงวัดกากแก้ว หรือ “กู่เจ้าย่าสุตา” ในภาษาพื้นเมือง แวะเที่ยว วัดประตูป่อง วัดเก่าแก่ที่สร้างโดยช่างฝีมือชาวจีนสิบสองปันนา และตักบาตรที่ ตลาดรัษฎา ตลาดเช้าที่ใหญ่ที่สุดในลำปาง ก่อนจะไปเที่ยวถนนคนเดินที่กาดกองต้า ย่านตลาดเก่าแก่ขนานลำน้ำวังที่รุ่งเรืองมากในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ซึ่งเต็มไปด้วยอาคารโบราณ ร้านอาหาร และร้านค้ามากมาย

นอกจากในบริเวณชุมชนท่ามะโอแล้ว ลำปางยังมีสถานที่ท่องเที่ยวหลายแห่ง เช่น

• สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่วัดชื่อดัง เช่น วัดศรีชุม วัดพระธาตุสันดอน วัดเจดีย์ซาวหลัง ฯลฯ
• สัมผัสความสวยงามของธรรมชาติของภูผาหมอก และดอยภูผาโชค ที่วัดเฉลิมพระเกียรติพระจอมเกล้าราชานุสรณ์ (วัดพระพุทธบาทปู่ผาแดง)
• เที่ยวศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย ศูนย์ฝึกช้างแห่งแรกและหนึ่งเดียวในโลก
• ชมสวนป่าสนเมืองหนาว พันธุ์ไม้นานาชนิดและตั้งแคมป์ที่สวนป่าทุ่งเกวียน

“บ้านคุกพัฒนา” ถิ่นวัฒนธรรมล้ำค่าแห่งเมืองเหนือ

“มรดกโลกล้ำเลิศ กำเนิดลายสือไทย” วรรคคำขวัญ 2 วรรคแรกที่ทำให้ใคร ๆ ก็เดาไม่ยากว่าเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดใด และที่นี่คือคำตอบของข้อความนั้น…อ.ศรีสัชนาลัย อำเภอดังของราชธานีเก่าที่เคยเป็นรุ่งอรุณแห่งความสุขของสยามประเทศ “สุโขทัย”

ที่นี่มีชุมชนเล็ก ๆ แห่งหนึ่งที่ยังคงอยู่กับวัฒนธรรมดั้งเดิมของท้องถิ่น นั่นคือ “บ้านคุกพัฒนา” ชุมชนริมแม่น้ำท่าแพที่มีตำนานว่าเป็นถิ่นที่พระร่วงทำว่าวตกใส่ และร้องไห้เพราะขอความรักจาก “นางคำ” ไม่สำเร็จ ทำให้“ว่าวพระร่วง” กลายเป็นของฝากยอดฮิตของที่นี่ และยังมีกิจกรรมอย่างเวิร์กชอปทำว่าว รวมถึงเล่นว่าวกลางทุ่งนาเขียวขจีให้ได้ร่วมสนุกกัน

ด้วยวิถีชีวิตที่ไม่ไหลไปตามกาลเวลา ยังคงรักษาอย่างต่อเนื่อง สะท้อนร่องรอยความรุ่งเรืองผ่านโบราณสถานคู่ชุมชน เช่น “บ่อน้ำคันโพง” บ่อน้ำศิลาแลงเก่าแก่ในบริเวณวัดสารจิตร และ เตาเผาโบราณที่ใช้เผาเครื่องถ้วยสำคัญของจังหวัดอย่าง “เครื่องสังคโลก” ที่พิพิธภัณฑ์ชุมชน ตลอดจนต่อยอดภูมิปัญญากับการทำผลิตภัณฑ์จากถ่านไม้ไผ่ ผลิตภัณฑ์จากเชือกป่าน การทำสบู่สมุนไพร และการทำขนมพื้นบ้านอย่าง “ข้าวแดกงา และขนมดอกจอก”

ลองออกจากเมืองใหญ่ ไปสัมผัสเสน่ห์เมืองรองที่น่ารักแห่งนี้ได้อีกในหลาย ๆ มุมที่…

• ชมมรดกโลก สถานที่จัดงานลอยกระทงใหญ่สุดในประเทศ ที อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย
• เที่ยว “น้ำตกตาดดาว และ น้ำตกตาดเดือน” 2 น้ำตกสวยแห่งแม่น้ำท่าแพที่ อุทยานแห่งชาติศรีสัชนาลัย
• ชมทะเลหมอกสวย ๆ ที่บ้านนาต้นจั่น ชุมชนเพื่อนบ้าน

ตามรอยสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงที่ “แหลมมะขาม” ที่ “ตราด” เมืองเกาะครึ่งร้อยแห่งนี้ ไม่ได้มีแค่เกาะสวย ทะเลใสให้ได้พักผ่อนหย่อนใจเท่านั้น แต่ที่นี่ยังมีประวัติศาสตร์เก่าแก่ซ่อนอยู่มากมาย ทั้งเคยเป็นสมรภูมิการรบสำคัญ ทั้งเป็นหัวเมืองชายทะเลในสมัยโบราณ “ชุมชนบ้านแหลมมะขาม” ก็เป็นอีกหนึ่งชุมชนเก่าแก่ที่อยู่คู่จังหวัดมาอย่างยาวนาน

บ้านแหลมมะขามเป็นชุมชนที่เป็นแหลมยื่นลงไปในทะเล ก่อตั้งมากว่า 1 ศตวรรษ ตำนานที่กลายเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของชุมชนคือ “เจ้าพ่อต้นมะขามโพรง” ซึ่งเป็นที่มาของชื่อชุมชน วิถีชีวิตของคนที่นี่ผูกพันกับป่าชายเลน ทำประมงชายฝั่ง ซึ่งผู้มาเยือนจะได้สัมผัสวิถีประมงแบบใกล้ชิด ทั้งการงมหอยปากเป็ด การวางลอบปู และชมหิ่งห้อย เรียนรู้งานจักสานท้องถิ่น โดยเฉพาะ “งอบ” สินค้าขึ้นชื่อของชุมชน

แต่เหนือสิ่งอื่นใด สิ่งที่เป็นที่เทิดทูลเหนือเกล้าของคนทั้งจังหวัดรวมถึงที่นี่ คือ พระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ที่ทรงยอมเสียดินแดนพระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณ เพื่อแลกกับความเป็น “ไท” ของจังหวัดเล็กๆ อย่างเมืองตราดแก่ฝรั่งเศส รวมถึงการเสด็จประพาสต้นชุมชนเมื่อกาลก่อน ทำให้ที่นี่อบอวลไปด้วยความปลื้มปิติที่ไม่เคยลืม และยังคงเล่าเรื่องราวนั้นตราบลูกสืบหลานเรื่อยมา ผ่าน ศูนย์การเรียนรู้ ร.5 ที่รวบรวมภาพประวัติศาสตร์ตามรอยสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง “พระปิยมหาราช” ผู้เป็นที่รักของชาวไทยไว้กว่า 200 ภาพ

มาตราดทั้งที อย่าลืมเช็คอินที่เที่ยวเหล่านี้

• เที่ยวบ้านน้ำเชี่ยว ชุมชนเพื่อนบ้านที่มีวัฒนธรรมเฉพาะตัว
• เยี่ยมชมและสักการะวัดที่เก่าแก่ที่สุดใน จ.ตราด ที่วัดบุปผาราม
• เที่ยว “หาดทรายดำ” หาดทรายธรรมชาติสุดมหัศจรรย์ที่มีเพียง 5 แห่งเท่านั้นบนโลก ข้ามไป เกาะกูด เกาะสวยยอดฮิตของจังหวัด ทิ้งอารมณ์ชิล ๆ ริมสะพานปลาที่ แหลมงอบ
• เที่ยวเกาะช้าง เกาะสวยที่เป็นสมรภูมิสำคัญในประวัติศาสตร์ “ยุทธนาวีเกาะช้าง ร.ศ.112”

นอนเรือนแพที่ “สะแกกรัง” …“ทองคำ” พ่อ “ทองดี” ปู่ “ทองด้วง”…

ข้อความท่องจำลำดับบรมวงศานุวงศ์อย่างง่ายข้อความนี้ เกี่ยวข้องกับจังหวัดแห่งหนึ่งในภาคเหนือตอนล่าง ภาคกลางตอนบน ดินแดนสถานที่ประสูติของ “นายทองดี” ซึ่งต่อมาคือ สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก พระราชบิดาของสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1) ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี ดินแดนที่มีความอุดมสมบูรณ์และมีเรื่องราวมาตั้งแต่โบราณกาล เมืองรองที่อยากให้ทำความรู้จักมากกว่าที่เคย ที่นี่คือ “อุทัยธานี”

จังหวัดที่เป็น “เมืองพระชนกจักรี” แห่งนี้เป็นจังหวัดเก่าแก่ มีหลักฐานบ่งชี้ว่าผู้คนตั้งรกรากอาศัยมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ทำให้กลิ่นอายความเป็นเมืองโบราณยังคงอบอวลอยู่ทั่ว โดยสะท้อนผ่านตึกรามบ้านช่องสมัยเก่าที่กลับมาสดใสมีชีวิตชีวาอีกครั้งด้วยสีม่วง เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เนื่องในวโรกาสเฉลิมพระชนมายุครบ 60 พรรษา และ ชุมชนลุ่มน้ำสะแกกรัง” ชุมชนเรือนแพก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่สะท้อนวิถีชีวิตของคนที่นี่ได้เป็นอย่างดี

ในชุมชนริมแม่น้ำที่เป็นเส้นเลือดของจังหวัด นอกจากเราจะได้สัมผัสวิถีชีวิตที่เรียบง่ายกลางสายน้ำ และการค้าขายปลาท้องถิ่นที่ตลาดเช้าลานสะแกกรังแล้ว เรายังได้เห็นการทำประมงน้ำจืด อาชีพที่สืบต่อกันมาตั้งแต่บรรพกาล ด้วยแม่น้ำสะแกกรังเป็นแม่น้ำไหลเอื่อย เหมาะกับการเลี้ยงปลาชนิดหนึ่งซึ่งเป็นของดีของจังหวัด นั่นคือ “ปลาแรด” ทำให้ที่นี่เป็นแหล่งกระชังปลาแรดชั้นเลิศที่ต้องมาลิ้มลอง “สารพัดเมนูปลาแรด” สักครั้ง

เพราะอุทัยมีอะไรให้เที่ยวอีกเยอะ เจอะเจอประสบการณ์ใหม่ ๆ เพิ่มเติมได้ที่

• ชอปปิงของฝากที่แพป้าแต๋ว ร้านของฝากกลางน้ำร้านเดียวของจังหวัด
• ห้ามพลาดชิมขนมปังสังขยาไพพรรณ ขนมปังเก่าแก่เจ้าดัง
• ขึ้นบันได 449 ขั้น สถานที่ “ตักบาตรเทโว” สุดยิ่งใหญ่ ประทับใจกับทิวทัศน์แบบ 360 องศาบนยอดเขาสะแกกรัง สักการะรอยพระพุทธบาทจำลองที่ วัดสังกัสรัตนคีรี
• เที่ยวพิพิธภัณฑ์บ้านคุณตา หลวงเพชรสงคราม พิพิธภัณฑ์ส่วนตัวขนาดเล็กที่สะสมของเก่าตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5
• สักการะ “หลวงพ่อฤๅษีลิงดำ” ณ “วิหารแก้ว” ที่ วัดท่าซุง (วัดจันทาราม)
• เที่ยวผืนป่าดีกรีมรดกโลกที่ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง

ที่ “อุบลราชธานี” จังหวัดใหญ่เป็นอันดับต้น ๆ ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ดินแดนอีสานแห่งนี้มีมนต์เสน่ห์ดึงดูดให้ผู้คนมาสัมผัสสถานที่ท่องเที่ยวแสนหลากหลาย ทั้งธรรมชาติสุดตระการตา ภูผาสูงชัน และมรดกทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ “บ้านซะซอม” ก็เป็นชุมชนหนึ่งที่หล่อหลอมตำนานความเชื่อกับความมหัศจรรย์ของธรรมชาติไว้อย่างลงตัว

ชุมชนเล็กๆ ที่เป็นถิ่นตำนานสมบัติโบราณแห่งนี้มี วัดใหญ่ภูอานนท์ เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่ชุมชน มีสถานที่ท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และธรณีวิทยาที่น่าค้นหาหลายแห่ง ทั้ง “ถ้ำลายมือผีกองกอย” ถ้ำสุดแปลกที่มีร่องรอยรูปลายมือบนผนังถ้ำ “ถ้ำวัวแดง” ถ้ำที่สมัยโบราณมักมีวัวขึ้นมานอนพัก ตลอดจนเสาหินต่างๆ และโหง่นหินที่เป็นความมหัศจรรย์ของธรรมชาติอย่าง “โหง่นหินจานบิน และโหง่นแต้ม” และค้นหาสมบัติกับ “ลายแทงตัวหนังสือขอม” ที่สลักบนพลาญหิน ซึ่งเชื่อกันว่าใครอ่านแล้วแปลได้จะพบสมบัติที่นี่

ไม่เช็คอินที่เที่ยวต่อไปนี้ แสดงว่ายังมาไม่ถึงอุบลฯ

• ชมภาพเขียนก่อนสมัยประวัติศาสตร์ มรดกแห่งอารยธรรม และชมพระอาทิตย์ขึ้น จากจุดวัดแสงแรกของประเทศบน “ผาชะนะได” ที่ อุทยานแห่งชาติผาแต้ม
• เที่ยว น้ำตกแสงจันทร์ หรือ “น้ำตกลงรู” สถานที่เที่ยวสุด unseen
• สัมผัส “แกรนด์แคนยอนเมืองไทย” ถ่ายรูปกับ “แอ่งมิกกี้เม้ส์” ที่ สามพันโบก
• ชมภาพ “ต้นกัลปพฤกษ์เรืองแสง” ที่ วัดสิรินธรวรารามภูพร้าว
• ล่องแพกลางเขื่อนใหญ่ที่เป็นสายน้ำหล่อเลี้ยงคนอุบลฯ ที่ เขื่อนสิรินธร
• เที่ยว “น้ำตกห้วยหลวง” น้ำตกชื่อดังของจังหวัดที่ อุทยานแห่งชาติภูจองนายอย